Εμπιστοσύνη στην Αυτοδιοίκηση και τους πολίτες, του Γιώργου Αρβανιτίδη
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία 20 χρόνια, οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ είχαν την ευκαιρία να αποδείξουν έμπρακτα την εμπιστοσύνη τους στο θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η εκλογή με καθολική ψηφοφορία του Νομάρχη και του Νομαρχιακού Συμβουλίου το 1994, το σχέδιο «Καποδίστριας» στα τέλη της δεκαετίας του 90’ και το πρόγραμμα «Καλλικράτης» το 2010 είναι οι κορυφαίες στιγμές μιας πορείας που είχε στο επίκεντρό της την αποκέντρωση της διαδικασίας λήψης των αποφάσεων, την ενίσχυση της φωνής του πολίτη, τη δημιουργία ισχυρότερων οργανωτικών σχημάτων που θα ήταν σε θέση να τρέξουν το ίδιο γρήγορα με τις δομές περιφερειακής ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα καταφέραμε όλα; Προφανώς και όχι. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στην καθημερινότητά τους, μαρτυρούν ότι υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό για νέες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις.
Πάμε, λοιπόν, στην ουσία.
Θέλω να θυμίσω ότι το κράτος μεταβιβάζει αρμοδιότητες στην αυτοδιοίκηση, γιατί αυτή βρίσκεται εγγύτερα στα προβλήματα, γνωρίζει καλύτερα τις δυνατότητες και τις αδυναμίες κάθε τόπου, είναι σε θέση να πιάσει άμεσα τον παλμό της κοινωνίας και να εφαρμόσει τις βέλτιστες πολιτικές.
Εδώ, λοιπόν, μπαίνει το βασικό ερώτημα.
Οι ιεραρχικές δομές εξουσίας θα είχαν καλύτερα αποτελέσματα αν «μπολιάζονταν» από μια λελογισμένη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων; Κατά τη γνώμη μου ναι. Και εξηγούμαι.
Σε όλο τον κόσμο εφαρμόζονται πετυχημένα μοντέλα συμμετοχικής λήψης αποφάσεων. Μοντέλα που έχουν εμπλουτίσει το σκληρά ιεραρχικό μοντέλο, όπου οι αιρετοί αποφασίζουν και ο λαός εκτελεί, με σχήματα όπου ναι μεν η ιεραρχία αποφασίζει για τη συντριπτική πλειοψηφία των θεμάτων, θα υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες οι αποφάσεις μπορούν να λαμβάνονται με τη συμμετοχή της κοινωνίας, υπό την προϋπόθεση ευρύτατης συναίνεσης ή ακόμα και ομοφωνίας. Σε διαφορετική περίπτωση, όπου η συναίνεση είτε θα είναι χαλαρή είτε δεν θα υπάρχει καθόλου, η απόφαση θα λαμβάνεται κατά τη συνήθη διαδικασία από τα αιρετά όργανα της αυτοδιοίκησης.
Στόχος αυτής της τομής είναι οι αποφάσεις να μην δημιουργούν νικητές και ηττημένους, αλλά μια κοινωνία που διαβουλεύεται και κάνει τις αναγκαίες υποχωρήσεις προς όφελος του συνόλου.
Πιστεύω ότι θα ήταν εξαιρετικά επωφελές για όλους αν «μπολιάζαμε» τη γνώση και τις ικανότητες των αιρετών, με τη γνώση και τις ικανότητες της κοινωνίας, σε θέματα που δημιουργούν εκ των πραγμάτων ισχυρές αντιθέσεις και συγκρούσεις ή ακόμα και σε θέματα που ξεπερνούν κατά πολύ τη θητεία της εκάστοτε αιρετής αυτοδιοικητικής ηγεσίας.
Αν θέλουμε πραγματικά αποτελέσματα, πρέπει να δουλέψουμε εντατικά εκεί που πονάμε. Αυτό που μας λείπει ως κοινωνία, είναι να δυναμώσουμε το αίσθημα του κοινού πεπρωμένου μεταξύ των ανθρώπων που ζουν σε μια κοινότητα, η αίσθηση των πολιτών ότι έχουν λόγο – αλλά και ευθύνη – για την πορεία των πραγμάτων.
Και για να μην παρεξηγηθώ, νομίζω ότι τα παραπάνω καθιστούν σαφές ότι δεν προτείνω αλλαγή παραδείγματος. Μπορούμε, όμως, να εμπλουτίσουμε το υπάρχον μοντέλο τοπικής διακυβέρνησης ώστε να θεραπεύσουμε τις παθογένειές του. Αρκεί να θυμηθούμε και να θυμίσουμε, ότι οι υποθέσεις που έχουν σημασία σε μια κοινωνία δεν είναι μόνο οι ιδιωτικές, αλλά κυρίως οι δημόσιες.
(Άρθρο στην εφημερίδα “Karfitsa”, 15.10.2016)
