Ήταν 6 Ιουνίου 1944. Οι συμμαχικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία) αποβιβάζονται στη Νορμανδία, με την κωδική ονομασία Operation Overlord (= Επιχείρηση Κυρίαρχος). Ήταν η κίνηση που σήμανε την αντίστροφη μέτρηση για τις δυνάμεις του Άξονα. Στόχος της απόβασης ήταν να δημουργηθεί ένα προγεφύρωμα από την Καν έως το Χερβούργο, μέσω του οποίου οι Σύμμαχοι θα περνούσαν στρατεύματα από τη Μεγάλη Βρετανία στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Η Μάχη της Νορμανδίας που ακολούθησε, τελείωσε στις 19 Αυγούστου 1944, όταν τα Συμμαχικά στρατεύματα πέρασαν τον Σηκουάνα. Επικεφαλής του όλου εγχειρήματος είχε οριστεί ο Αμερικανός αρχιστράτηγος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ.
Η αρχική επίθεση έγινε σε δυο φάσεις: Κατά τα μεσάνυχτα 5ης προς 6η δυο Αμερικανικές αερομεταφερόμενες μεραρχίες και μια Βρετανική έπεσαν στα μετόπισθεν και την αυγή ακολούθησε αμφίβια απόβαση Συμμαχικών δυνάμεων που ξεκίνησε κατά τις 6:30. Η διεξαγωγή της απόβασης απαίτησε τη μεταφορά στρατευμάτων και υλικού από την Αγγλία και την Ουαλία με μεταγωγικά αεροπλάνα και πλοία, καθώς και υποστήριξη πυρών από αέρα και θάλασσα. Έγιναν επίσης ναυτικές επιχειρήσεις αντιπερισπασμού και παρενόχλησης προκειμένου να μην επέμβει το Γερμανικό Ναυτικό στις περιοχές που θα γινόταν η απόβαση, ενώ η θάλασσα της Μάγχης αποναρκοθετήθηκε από τις γερμανικές νάρκες και ποντίσθηκαν νέες.
Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος πάνω από 3 εκατ. άνθρωποι, από τους οποίους οι 195.700 ήταν το προσωπικό των Συμμαχικών σκαφών. Η απόβαση έλαβε χώρα στη χερσόνησο Κοταντέν, την ανατολική όχθη του ποταμού Ορν και τον κόλπο του Σηκουάνα, σε πέντε παραλίες. Θεωρήθηκε ότι ολοκληρώθηκε στις 30 Ιουνίου 1944, όταν πια είχε εδραιωθεί το προγεφύρωμα των Συμμάχων. Μέχρι τότε είχαν συνολικά μεταφερθεί 850.000 άνδρες, 148.000 οχήματα και 570.000 τόννοι προμηθειών στις γαλλικές ακτές από 7.000 πλοία, από τα οποία μόλις 59 βυθίστηκαν.
Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος και ελληνικές δυνάμεις παρόλο που η πατρίδα βρισκόταν υπό Κατοχή. Συγκεκριμένα, έλαβαν μέρος δύο ελληνικά πλοία, οι κορβέτες «Τομπάζης» και «Κριέζης», που μέχρι τότε συνόδευαν νηοπομπές στον Ατλαντικό. Τα ελληνικά πλοία είχαν επανδρωθεί από έμπειρους αξιωματικούς του Ελληνικού Ναυτικού και από εφέδρους οι οποίοι προέρχονταν από το Εμπορικό Ναυτικό.
Μάλιστα, τα ελληνικά πολεμικά δέχθηκαν αεροπορική επίθεση της Λουφτβάφε που αντιμετωπίστηκε από τα αντιαεροπορικά όπλα των πλοίων χωρίς να σημειωθούν απώλειες. Κυβερνήτης του πρώτου πλοίου ήταν ο Πλωτάρχης Γεώργιος Παναγιωτόπουλος και του δεύτερου ο Δημήτριος Κιοσσές, ο οποίος αργότερα έγινε Ναύαρχος και αρχηγός του ΓΕΝ. Ο ύπαρχος του “Κριεζής” Γρηγόριος Παυλάκης τιμήθηκε το 2004 με τον τίτλο του Ιππότη της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας σε επετειακή τελετή που έγινε στη Γαλλία.
Την ίδια ώρα, στη Θεσσαλονίκη λάμβανε χώρα μια ακόμη ναζιστική θηριωδία, η μεγαλύτερη από τις ομαδικές εκτελέσεις που οργάνωσαν οι Γερμανοί στη Θεσσαλονίκη και μία από τις μεγαλύτερες σε όλη την κατεχόμενη τότε από τους Ναζί Ελλάδα, με 101 πατριώτες, που έπεσαν θύματα της τυφλής ναζιστικής βίας, όπως γράφει ο δημοσιογράφος – ερευνητής Σπύρος Κουζινόπουλος. Το χιτλερικό τέρας, μπροστά στην δρομολογημένη πλέον κατάρρευσή του, επιζητούσε όλο και περισσότερο αίμα για να τρομοκρατήσει τον ελληνικό λαό και να κάμψει την αγωνιστική του διάθεση. Η εκτέλεση έγινε στα Διαβατά, γνωστά τότε ως Ντουντουλάρ, ως αντίποινα για τον εκτροχιασμό τρένου και άλλες ανταρτικές επιθέσεις. και είχε ως θύματα 101 πατριώτες – πολιτικούς κρατούμενους στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά».
Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία που περιγράφει στο ημερολόγιό του ο Λεωνίδας Γιασημακόπουλος (όπως αναφέρεται πάλι στο κείμενο του Σπ. Κουζινόπουλου):
«Τρίτη 6/6/1944
Ημέρα φρικτή! Ύστερα από έναν αγωνιώδη και ανήσυχον ύπνον ξύπνησα στας 4 π.μ. με την λαχτάραν να ιδώ τα παιδιά που θα φεύγουν. Σηκώθηκα λοιπόν ετοιμάσθηκα εσπευσμένως και έτρεξα στο κάτω παράθυρον παρακολουθών και περιμένων την στιγμήν που θα περάσουν οι ταξειδιώται. Στας 5 μ.μ. ήρχισαν να κυκλοφορούν οι φύλακες, όλων όμως τα πρόσωπα είναι συνοφρυωμένα. Και δεν ομοιάζει καθόλου η κίνησις αυτή με την κίνησιν της 1ης Απριλίου που έγινεν η αποστολή δια την Γερμανίαν, ούτε της τελευταίας. Αντιθέτως περνά η πρώτη ομάς από 13 άτομα συνοδεία δύο φυλάκων και του ατυχούς διερμηνέως Κωνστ. Παπαλεξοπούλου.
Ακολουθεί η Δευτέρα ομάς από 6. Όλοι μεταφέρουν τα πράγματά των. Παραδόξως μόλις τους αφήνουν να νιφθούν στην βρύση και τους μεταφέρουν στην άνω των γυναικείων φυλακών αίθουσαν της αποθήκης, όπου τους εγκλείουν και γίνεται η εξακρίβωσις της ταυτότητός των. Αλλά εκεί παρίστανται και αρκετοί πεταλάδες. Το πράγμα πλέον γίνεται αντιληπτόν ότι δεν πρόκειται περί αποστολής αλλά αυτόχρημα περί εκτελέσεως.
Στους συγκεντρωμένους περνούν ανά δυο τας χειροπέδας. Εν τω μεταξύ οι λοιποί, όσον βλέπουν την τόσον προφυλακτικήν μεταφοράν των, ενόησαν πλέον τι τους περιμένει και γιαυτό ξέσπασαν. Παραδίδουν τα πράγματά των σε γνωστούς. Αφήνουν σημειώματα και παραγγελίες δια τους δικούς των. Και μέσα στην μικρή αυλή το στρώνουν στο χορό τραγουδώντας: «Έχε γεια καϋμένε κόσμε… και οι Έλληνες δεν ζούνε δίχως την ελευθεριά». Όλοι νέοι, λεβεντόκορμοι, παλληκάρια με τα όλα των. Ο μικρότερος όλων, Αλέξανδρος Αθ. Βαλαβάνης, ετών 17, φωνάζει στους απομένοντες: «Έχετε θάρρος! Εκδικηθείτε μας! Κάτω οι φασίστες». Ο φοιτητής της δασολογίας Δημήτριος Μάργαρης εις τον προτείνοντα το πιστόλι του Γερμανόν δια να παύση το τραγούδι του, με περιφρόνηση του είπε: «Τι περιμένεις, τράβα. Τι σημαίνει μισή ώρα μπροστά ή πίσω. Άνανδροι, ψεύτες, δολοφόνοι. Νάστε βέβαιοι πως και η σειρά σας θα έλθη. Η Ελλάς είναι Λερναία Ύδρα και θα σας φάγη. Εμείς είμαστε 100, αλλά πίσω μας αφήνουμε εκατομμύρια και όλοι τους είναι Έλληνες εκδικητές».
Μεταφέρθησαν εν όλω 98 από το στρατόπεδόν μας και τρεις άλλοι από άλλην φυλακήν. Εν όλω 101 θύματα. Ετοποθετήθησαν σε 6 φορτηγά αυτοκίνητα δεμένοι δύο-δύο χωρίς τα πράγματά των, τα οποία έμειναν στην αποθήκην. Σωστοί ήρωες. Γενναίοι και αδάμαστοι. Πριν ξεκινήσουν ψάλλουν τον εθνικόν ύμνον, απτόητοι στις φωνές των βαρβάρων συνοδών των….
Στας 8 π.μ.δεν υπήρχαν πλέον εν τη ζωή 101 Έλληνες και ισάριθμα σπίτια από της ώρας εκείνης επενθηφόρησαν. Η σημερινή θανατική εκτέλεσις είναι η πολυαριθμοτέρα όλων του Στρατοπέδου μας. Αλλά και η με την μεγαλυτέραν δολιότητα διενεργηθείσα. Κακούργοι οι εκτελεσταί μετεχειρίσθησαν το ψεύδος και την απάτην ως δέλεαρ και προς αποπλάνησιν και δεν αφήκαν τους μελλοθανάτους ούτε τα θρησκευτικά των καθήκοντα να κάμουν. Το ψεύδος απεκαλύφθη αυτοστιγμεί. Και ο έξω κόσμος έμαθε την φρικτήν είδησιν πριν ήδη συντελεσθεί. Η εκτέλεσις έγινε παρά το 9ονχιλιόμ. Της οδού Θεσσαλονίκης-Κιλκίς και εκεί εσχηματίσθησαν οι ανοιγέντες 101 τάφοι του νέου Κατύν. Η φρίκη και η αγωνία εφώληασε πάλιν εις τις καρδιές όλων των κρατουμένων».»
*Φωτογραφία Αρχείου
Με πληροφορίες από: thinkfree.gr
