2017 Προκλήσεις της Αμερικανικής Διπλωματίας, του Γρηγόρη Αγγελίδη
Η εκλογή Τράμπ στην προεδρία των Η.Π.Α, αποτελεί ένα μεγάλο ερωτηματικό για τους περισσότερους αναλυτές. Πολυεκατομμυριούχος , χωρίς πρότερη πολιτική εμπειρία, με ακραίες πολιτικές θέσεις και συμπεριφορές, ο νέος πρόεδρος δεν δίνει και τις καλύτερες υποσχέσεις για το μέλλον. Οι προβληματισμοί έγκεινται τόσο στο είδος εσωτερικής, όσο και στο είδος της εξωτερικής πολιτικής που θα ασκήσει.
Για όσους βρίσκονται εκτός ορίων Η.Π.Α η εξωτερική πολιτική αποτελεί τον κύριο πυλώνα συζητήσεων και όχι άδικα. Ο εκλεγμένος πρόεδρος έκανε σημαία του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας τη προώθηση μίας νέας ατζέντας αναφορικά με τις αμερικανό-ρωσικές σχέσεις. Όπως έχει δηλώσει η προσέγγισή του έναντι του Βλαντίμιρ Πούτιν θα είναι ηπιότερη σε σχέση με την αντίστοιχη των προκατόχων του. Αμερικανό-ρωσικά φόρουμ και διπλωματικές συναντήσεις όλων των βαθμίδων θα συνθέτουν τα θεμέλια της νέας εποχής που θέλει να οικοδομήσει με τη Ρωσία ο Ντόναλντ Τράμπ. Μέχρι εκεί όλα φαίνονται καλά. Οι ανησυχίες ξεκινούν στο τρόπο με τον οποίο ο νέος πρόεδρος θα χειριστεί το Ρώσο ομόλογό του. Άλλωστε είναι άγνωστο το κατά πόσο διαθέτει ο Τράμπ το κατάλληλο πολιτικό αισθητήριο ή τη δυνατότητα έξυπνων διπλωματικών ελιγμών, έτσι ώστε να αντιπαρατεθεί στον πάντα έτοιμο και πολύ περισσότερο έμπειρο Πούτιν.
Ήδη οι σχέσεις των δύο χωρών είναι τεταμένες και ιδιαίτερα προβληματικές. Ο πόλεμος στη Συρία, σταθερό πεδίο διαφωνιών μεταξύ των δύο και η τελευταία εξέλιξη με την εμπλοκή των Ρώσων σε σκάνδαλο υποκλοπών κατά τη διάρκεια των αμερικανικών εκλογών έχουν «παγώσει» την όποια προσπάθεια συμβιβασμού γινόταν. Ας μη ξεχνάμε πως σε γενικές γραμμές η εξωτερική πολιτική των Ομπάμα-Κέρι διακρίνονταν από μετριοπάθεια. Σε αντίθεση βέβαια με την πολιτική των Πούτιν-Λαβρόφ , η οποία είναι σταθερά άκαμπτη και αμετακίνητη. Συνυπολογίζοντας σε αυτά, τον οξύθυμο και απόλυτο χαρακτήρα του Ντόναλντ Τράμπ, το κλίμα δυναμιτίζεται αυτόματα. Επιπλέον η οποιαδήποτε ένδειξη υποχωρητικότητας έναντι της ρωσικής πλευράς θα ερμηνευθεί ως αδυναμία από το εσωτερικό πολιτικό ακροατήριο του Τράμπ, κάτι που θα του δημιουργήσει προβλήματα και μέσα στο Κογκρέσο. Λαμβάνοντας υπόψη τα εγκωμιαστικά σχόλια του εκλεγμένου προέδρου για τον Ρώσο πρόεδρο(μαζί με την έλλειψη εμπειρίας) , υπάρχει ο φόβος εντός του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, πως ο Πούτιν θα άγει και θα φέρει τον Τράμπ.
Σε δύο ακόμη ζητήματα αξίζει να δοθεί προσοχή. Το πρώτο αφορά μία (όπως φαίνεται) πάγια θέση του Τράμπ σε σχέση με το ρόλο των Η.Π.Α εντός του Ν.Α.Τ.Ο. Αν πράγματι η νέα κυβέρνηση αποφασίσει να μειώσει την οικονομική και στρατιωτική της συμμετοχή στον οργανισμό, ο οργανισμός θα βρεθεί σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει να σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος έχοντας παράλληλα χάσει τον «μεγάλο αδερφό» που τα προστατεύει. Παράλληλα ο οργανισμός θα αναγκαστεί να αναδιοργανωθεί και να θέσει νέους στόχους και προτεραιότητες. Το δεύτερο ζήτημα αφορά στη Μέση Ανατολή. Κατά την προεδρία Ομπάμα οι σχέσεις Η.Π.Α-Ισραήλ πέρασαν από σαράντα κύματα. Για την κυβέρνηση Τράμπ το Ισραήλ αποτελεί έναν σταθερό και αξιόπιστο σύμμαχο, ο οποίος θα αποκατασταθεί στα μάτια του υπόλοιπου κόσμου. Αν οι Η.Π.Α σταθούν προσηλωμένες στο σύμμαχο τους, τότε το Ισραήλ ενισχύεται σημαντικά και η συζήτηση παίρνει άλλη τροπή. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η πρόθεση της κυβέρνησης Τράμπ να αναθεωρήσει τις ήπιες σχέσεις με το Ιράν(όπως οικοδομήθηκαν από τους Ομπάμα- Κέρι) και να το θέσει εκτός παιχνιδιού στο υποσύστημα της Μέσης Ανατολής.
Τα ζητήματα αυτά είναι από τα λίγα στα οποία ο εκλεγμένος πρόεδρος των Η.Π.Α έχει αποκαλύψει τις προθέσεις του. Με βάση το status quo των Η.Π.Α ως μεγάλης δύναμης θα είναι πολύ δύσκολο να υποχωρήσει έναντι της Ρωσίας. Ωστόσο καμία ανάλυση δε μπορεί να είναι ασφαλής και να προκύψουν κατάλληλα συμπεράσματα, αν δεν αρχίσει να ξετυλίγεται η πλήρης γκάμα της εξωτερικής πολιτικής που θα εφαρμόσει η νέα κυβέρνηση. Το κείμενο αυτό αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια γνωριμίας με έναν αντικειμενικά διαφορετικό «πλανητάρχη», τουλάχιστον στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής που μπορεί να επηρεάσει και τη χώρα μας. Ευχή όλων είναι αυτή η διαφορετικότητα να έχει θετικό αντίκτυπο σε όλο το εύρος της πολιτικής της νέας κυβέρνησης, όσο δύσκολο και αν φαίνεται αυτό.
Γρηγόρης Αγγελίδης
