Το παρόν άρθρο, το οποίο είναι το πρώτο από –ελπίζω- μια μακρά σειρά άρθρων νομικού περιεχομένου στον παρόντα δικτυακό τόπο, στόχο έχει την, έστω και σε πρώιμο στάδιο, ενημέρωση των πολιτών του Δήμου Δέλτα για σημαντικά για την καθημερινότητα τους νομικά ζητήματα, για τα δικαιώματα τους καθώς και για τυχόν νομοθετικές αλλαγές που επέρχονται και επηρεάζουν μεγάλες ομάδες πολιτών.
ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΥΠΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ 3869/2010
(Υπερχρεωμένα Φυσικά Πρόσωπα – Νόμος Κατσέλη)
Μετά τις πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές επέρχονται σημαντικές αλλαγές τόσο στη διαδικασία όσο και στο είδος και στο ύψος της παρεχόμενης προστασίας παρέχεται για όσα φυσικά πρόσωπα υπαχθούν στις ευνοϊκές διατάξεις του Νόμου 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα (ή «Νόμο Κατσέλη» όπως συχνά αποκαλείται).
Βασικότερη αρνητικά για τον οφειλέτη διαφορά εντοπίζεται στο γεγονός, ότι η υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου δε σημαίνει αυτοδικαίως και διάσωση της πρώτης (κύριας) κατοικίας από πλειστηριασμό, καθώς το Δικαστήριο προκειμένου να κάνει δεκτό το αίτημα του οφειλέτη για εξαίρεση της πρώτης (κύριας) κατοικίας από την αναγκαστική εκτέλεση θα εξετάζει σύμφωνα με το νέο νόμο και το ύψος τόσο του εισοδήματος του οφειλέτη, όσο και της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, ιδίως δε λόγω της πιθανολογούμενης αλλαγής (μείωσης) των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων στο άμεσο μέλλον.
Σημαντική επίσης διαφοροποίηση από το προηγούμενο καθεστώς, είναι και ότι σύμφωνα με το νέο νομικό καθεστώς ο οφειλέτης θα πρέπει με τις μηνιαίες δόσεις, που θα προσδιοριστούν από το δικαστήριο, να καταβάλλει σε βάθος εικοσαετίας (κατ’ εξαίρεση τριακονταπενταετία ως μέγιστο όριο) το ποσό, στο οποίο δυνητικά θα εκπλειστηριάζονταν η κατοικία. Η διαδικασία του υπολογισμού του ποσού αυτού, οι προϋποθέσεις αλλά και η μηνιαία δόση που θα καταβάλλει ο δανειολήπτης διασαφηνίζεται με την υπ’ αρ. 54/15-12-15 απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΦΕΚ Β 2740/16-12-2015)». Το ύψος του ποσού θα προσδιορίζεται από το Δικαστήριο σύμφωνα με τις εισηγήσεις ειδικών εκτιμητών σχετικά με το ποσό στο οποίο θα εκπλειστηριάζονταν το ακίνητο.
Οι δανειολήπτες χωρίζονται πλέον σε δύο κύριες κατηγορίες:
Η πρώτη είναι αυτή με βάση την οποία η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας είναι έως 120.000 ευρώ (για τον άγαμο), προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα. Οι οφειλέτες αυτής της κατηγορίας πρέπει να έχουν εισόδημα που είναι ίσο ή υπολείπεται των ευλόγων δαπανών διαβίωσης (όπως αυτές διαμορφώνονται λεπτομερώς με το νέο νόμο). Με βάση τις εύλογες δαπάνες του 2014 (οι οποίες θα διαμορφώνονται σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ), αυτό αντιστοιχεί σε ετήσιο εισόδημα έως 8.180 ευρώ για ένα άτομο, 13.917 ευρώ για δύο άτομα, 17.278 για δύο άτομα και ένα τέκνο και 20.639 ευρώ για τετραμελή οικογένεια. Ο δανειολήπτης αυτής της κατηγορίας θα πληρώνει την αξία του ακινήτου του μέχρι 20 έτη (κατ’ εξαίρεση 35 έτη ως μέγιστο όριο) με μηνιαίες έντοκες καταβολές. Εάν το εισόδημα του δανειολήπτη δεν επαρκεί, θα συμμετάσχει στην αποπληρωμή και το Δημόσιο, που θα αναλάβει την αποπληρωμή της δόσης τουλάχιστον για το 2016. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί όμως, ότι το ποσό στο οποίο θα εισφέρει το Δημόσιο θα συνεχίσει να οφείλεται από τον οφειλέτη, πλέον όμως προς το Δημόσιο και όχι προς την Τράπεζα. Η συμμετοχή του Δημοσίου δηλαδή δε θα έχει κατά τα ισχύοντα δεδομένα «χαριστικό» χαρακτήρα για το ποσό συμμετοχής.
Η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή που ο δανειολήπτης έχει ακίνητο αντικειμενικής αξίας έως 180.000 ευρώ εάν είναι άγαμος, 220.000 ευρώ εάν είναι έγγαμος, προσαυξημένο κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα. Αντίστοιχα, το εισόδημα, που υπολογίζεται και πάλι με βάση τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, ορίζεται στα 13.906 ευρώ για ένα άτομο, στα 23.659 ευρώ για δύο άτομα και για κάθε παιδί, έως τρία παιδιά, 5.714 ευρώ. Αυτός θα πληρώνει για 20 έτη (κατ’ εξαίρεση για 35 έτη), μια δόση που θα υπολογιστεί όπως υπολογίζεται η αξία στην παραπάνω κατηγορία. Σε αυτήν την κατηγορία το Δημόσιο δεν συμμετέχει στην καταβολή των δόσεων.
Επιπλέον θεσπίζεται ειδική «fast track» ρύθμιση για μικρές οφειλές:
Βάσει της ρύθμισης αυτής προβλέπεται η χορήγηση προσωρινής απαλλαγής του οφειλέτη από τα χρέη του για διάστημα 18 μηνών, ενώ με την πάροδο του διαστήματος αυτού και με βάση τα όσα ορίζονται στην τροπολογία, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών του.
Ειδικότερα οφειλέτης που μπορεί να ενταχθεί στη διαδικασία ταχείας διευθέτησης πρέπει σωρευτικά να πληροί τα εξής κριτήρια:
α. Κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης και της επικύρωσης δεν διαθέτει οποιαδήποτε ακίνητη περιουσία και δεν έχει προβεί σε πράξη διάθεσης ακίνητης περιουσίας κατά την τελευταία τριετία πριν από την κατάθεση της αίτησης
β. Τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία του είτε ως δικαιούχου είτε ως συνδικαιούχου, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεών του σε πιστωτικά ιδρύματα δεν υπερβαίνουν σε αξία το ποσό των 1.000 ευρώ
γ. Οι οφειλές που περιλαμβάνονται στην αίτησή του συνιστούν το σύνολο των υποχρεώσεών του
δ. Το ύψος των οφειλών του δεν υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων τόκων, εξόδων και πάσης φύσεως προσαυξήσεων,
ε. Δεν υπάρχουν εμπράγματοι ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ασφαλισμένοι πιστωτές,
στ. Τα πάσης φύσεως εισοδήματα του οφειλέτη καθ’ όλη τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημέρα της επικύρωσης είναι μηδενικά
ζ. Είναι συνεργάσιμος σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας που θεσπίστηκε με Απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος – Ευρωσύστημα Επιτροπή Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων.
Εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι ανωτέρω προϋποθέσεις χορηγείται προσωρινή απαλλαγή 18 μηνών στον οφειλέτη, ενώ αναστέλλονται και όλα τα ατομικά μέτρα καταδίωξης εναντίον του. Κατά το διάστημα αυτό ο οφειλέτης είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει την τράπεζα για τυχόν αλλαγές της περιουσιακής του κατάστασης.
Εφόσον κατά τη διάρκεια ισχύος της προσωρινής απαλλαγής δεν μεταβληθούν οι προϋποθέσεις αφού παρέλθει διάστημα 18 μηνών, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών του.
Δηλαδή κάποιος θα μπορεί να ενταχθεί στον νόμο υπό αυστηρές προϋποθέσεις και μόνο εάν πληροί τα παραπάνω εισοδηματικά και φορολογικά κριτήρια θα διασώζει την κύρια την κατοικία του, κάτι το οποίο δεν υπήρχε ως πρόβλεψη στο προηγούμενο καθεστώς.
Το νέο νομικό καθεστώς όμως εμπεριέχει και θετικές για τους δανειολήπτες τροποποιήσεις. Πλέον στην ρύθμιση υπάγονται και οφειλές σε Δημόσιο, κοινωνικούς φορείς, ΟΤΑ κλπ μαζί με τα χρέη σε τράπεζες, προφανώς για να διασώζεται η κύρια κατοικία έναντι όλων των δανειστών και όχι μόνο έναντι των Τραπεζών. Από την υπαγωγή στο νόμο εξαιρείται ρητά η οφειλή ΦΠΑ (τόσο για δημοσιονομικούς λόγους, όσο και λόγω της εμπορικής φύσης της οφειλής), ενώ εξαιρούνται ρητά και οι οφειλές εκ διατροφής (λόγω της σημασίας που δίνεται κατά νόμο και πάγια νομολογία των Δικαστηρίων στην προστασία της αξίωσης διατροφής, ιδίως δε από τέκνα προς τους γονείς).
Προτείνεται λοιπόν ενδελεχής ενημέρωση για τους πολίτες, οι οποίοι επιθυμούν να υπαχθούν στις διατάξεις του νόμου από το νέο έτος, ιδίως επί των προϋποθέσεων υπαγωγής τους στο νόμο με βάση τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, αλλά και τον νέο τρόπο υπολογισμού των δαπανών διαβίωσης.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ Β. ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΙΔΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ
Τσορμπατζίδης Βασίλειος
Δικηγόρος Θεσσαλονίκης (ΑΜΔΣΘ 11039)
Αριστοτέλους 11, ΤΚ 54624
Τηλ: 2310-225726
Κιν: 6976322663
e-mail: [email protected]
