Η ανακύκλωση στην Ελλάδα, όπως άλλωστε και πολλά ακόμη θέματα τα οποία εξαρτώνται από τη σωστή οργάνωση της πολιτείας, αλλά και από τη συλλογική και ατομική κοινωνική ευθύνη, είναι άλλη μια πονεμένη ιστορία. Αυτό πιστοποιείται και από τις επιδόσεις στον συγκεκριμένο τομέα, όπως αυτές αποτυπώνονται στις ετήσιες εκθέσεις του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) οι οποίες υποβάλλονται προς την Eurostat και αφορούν τα αστικά απόβλητα συσκευασίας. Υπάρχουν περιοχές και δήμοι οι οποίοι έχουν να επιδείξουν αξιοζήλευτες επιδόσεις στον τομέα αυτόν, όπως υπάρχουν και άλλες με σχεδόν μηδενικό αποτέλεσμα. Πρωταγωνιστές και ουραγοί, στην ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων, υπάρχουν και στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης με βάση τα στοιχεία τα οποία περιλαμβάνει στην τελευταία υποβληθείσα ετήσια έκθεση του ΕΟΑΝ η οποία αφορά το έτος 2016.
Οι τρεις τρόποι ανακύκλωσης
Στην Ελλάδα υπάρχουν κυρίως τρεις μέθοδοι χωριστής συλλογής αποβλήτων συσκευασίας. Ο συνηθέστερος είναι η συλλογή και μεταφορά των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας να γίνεται μέσω του δικτύου των «μπλε κάδων», με ευθύνη των δήμων. Οι πολίτες μπορούν να απορρίπτουν όλα τα απόβλητα συσκευασίας, ανεξαρτήτως υλικού, στους μπλε κάδους χωρίς περαιτέρω διαλογή και στη συνέχεια ειδικά απορριμματοφόρα οχήματα μεταφέρουν τα απόβλητα συσκευασίας σε Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.), όπου γίνεται η διαλογή και η ανάκτησή τους ανά υλικό.
Σε πολύ μικρότερη κλίμακα γίνεται συλλογή των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας μέσω των λεγόμενων Κέντρων Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης (ΚΑΑ), τα οποία εγκαθίστανται σε δημόσιους χώρους μέσα στις πόλεις (υπάρχει ένα τέτοιο στην Αριστοτέλους). Εκεί οι πολίτες μπορούν να απορρίπτουν χωριστά τα απόβλητα συσκευασίας από χαρτί, γυαλί, μέταλλο ή πλαστικό, λαμβάνοντας και ένα μικρό αντίτιμο ανά τεμάχιο. Στη συνέχεια, τα διαχωρισμένα κατ’ αυτόν τον τρόπο απόβλητα συλλέγονται, γίνεται έλεγχος και διαλογή, όπου απαιτείται, και κατόπιν προωθούνται και πάλι μέσω εμπόρων/αξιοποιητών προς ανακύκλωση/ανάκτηση.
Επιπλέον, εφαρμόζονται ειδικές δράσεις χωριστής συλλογής των αποβλήτων συσκευασίας από γυαλί, με την τοποθέτηση «μπλε κωδώνων» σε κοινόχρηστους αλλά και ιδιωτικούς χώρους, με έμφαση σε περιοχές όπου υπάρχουν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, καθώς αυτά αποβάλλουν γυάλινες συσκευασίες.
Οι εθνικοί στόχοι για την ανακύκλωση
Από το 2011 και μετά, ο στόχος σε ό,τι αφορά τη συνολική ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας ισούται κατ΄ ελάχιστον με το 55% κατά βάρος των παραγόμενων αποβλήτων. Ο στόχος επιτεύχθηκε τόσο για το 2011 όσο και για το 2012, αλλά υποχώρησε τα έτη 2013 και 2014, καθώς το διάστημα αυτό, λόγω της οικονομικής κρίσης, υποχώρησε σημαντικά η κατανάλωση. Ωστόσο, από το 2015 παρατηρείται επιστροφή στην κανονικότητα με επιδόσεις που ξεπερνούν το 60%, ενώ το 2016 η συνολική ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασίας έφτασε το ποσοστό του 66,1%, αλλά απέχει από το στόχο του 82% που έχει τεθεί για το 2020.
Σε ό,τι αφορά την επίδοση σε σχέση με τους ποσοτικούς στόχους για επιμέρους υλικά συσκευασίας η έκθεση διαπιστώνει τα ακόλουθα:
– Στο χαρτί – χαρτόνι επιτυγχάνονται σταθερά οι ποσοτικοί στόχοι, με το ποσοστό ανακύκλωσης να ξεπερνά κατά πολύ το όριο του 60%, ενώ το 2016 προσέγγισε το 100% με το εντυπωσιακό ποσοστό του 98,5%, επιτυγχάνοντας ήδη το στόχο του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) για το έτος 2020 (80%). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ένα μεγάλο ποσοστό χαρτιού – χαρτονιού προς ανακύκλωση συγκεντρώνεται μέσω των Βιομηχανικών και Εμπορικών Αποβλήτων Συσκευασιών και ότι στις ποσότητες αυτές δεν προσμετράται το έντυπο χαρτί το οποίο συλλέγεται μέσω των μπλε κάδων.
– Στο πλαστικό από το 2009 και μετά επιτυγχάνεται κάθε έτος ανελλιπώς ο ποσοτικός στόχος για τη χώρα και μάλιστα παρατηρείται ότι έχει διαρκώς ανοδική πορεία, ξεπερνώντας το 38% το 2016, επίδοση όμως που υπολείπεται ακόμη σημαντικά από το νέο εθνικό στόχο που θέτει ο ΕΣΔΑ (70%) έως το τέλος του 2020.
– Στο μέταλλο (αλουμίνιο και λευκοσίδηρο) ο στόχος του 50%, δεν επιτεύχθηκε για τα έτη 2011, 2012 και 2013, ενώ από το 2014 και εντεύθεν η επίδοση της ανακύκλωσης διατηρείται σταθερά άνω του στόχου, ξεπερνώντας το φράγμα του 60% το 2016. Λαμβάνοντας υπόψη την αυξητική πορεία που καταγράφεται, ο ΕΟΑΝ εκτιμά ότι η επίτευξη του στόχου του νέου ΕΣΔΑ (70%) είναι δυνατόν να επιτευχθεί έως το τέλος του 2020.
– Στο γυαλί ο νέος ποσοτικός στόχος που ορίζει ποσοστό ανακύκλωσης 60% κατά βάρος δεν επιτεύχθηκε για κανένα από τα έτη 2011 έως και 2016, αποτελώντας το μεγαλύτερο πρόβλημα στην ανακύκλωση των συσκευασιών. Για το λόγο αυτό δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στη χωριστή συλλογή αποβλήτων γυάλινης συσκευασίας, χωρίς μέχρι στιγμής όμως να έχει αποδώσει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα σε σχέση με τον ισχύοντα στόχο του ΕΣΔΑ για το 2020 (70%).
– Τέλος, ο ποσοτικός στόχος για την ανακύκλωση των αποβλήτων ξύλινης συσκευασίας επιτυγχάνεται σταθερά με εξαίρεση το έτος 2013. Η επίδοση μέχρι και το έτος 2012 κυμαινόταν μεταξύ 30-75%, καθώς μεγάλο ποσοστό των αποβλήτων αυτών οδηγούνταν στο μοναδικό εργοστάσιο ανακύκλωσης ξυλείας που λειτουργούσε στον ελλαδικό χώρο. Με την παύση λειτουργίας του συγκεκριμένου εργοστασίου το 2013 ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, μηδενίστηκαν σχεδόν οι επιδόσεις ανακύκλωσης για το συγκεκριμένο έτος. Από το 2014 και μετά επιτυγχάνεται και πάλι ο στόχος της ανακύκλωσης των αποβλήτων ξύλινης συσκευασίας, καθώς εφαρμόστηκαν εναλλακτικοί τρόποι ανακύκλωσής του. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η επίδοση των δύο τελευταίων ετών υπολείπεται σημαντικά του στόχου που θέτει το ΕΣΔΑ για το 2020 (80%).
Τι γίνεται στη Θεσσαλονίκη
Σύμφωνα με την τελευταία υποβληθείσα έκθεση του ΕΟΑΝ το 2016 η οποία αφορά τις ποσότητες δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας που ανακυκλώνονται ανά δήμο, στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης πρωταθλητής στην ανακύκλωση αναδεικνύεται ο κεντρικός δήμος με δεύτερο τον δήμο Θέρμης και τρίτο τον δήμο Καλαμαριάς. Αντιθέτως ουραγοί είναι οι δήμοι Βόλβης, Παύλου Μελά και Κορδελού Ευόσμου. Η κατάταξη γίνεται με βάση τα κιλά ανακυκλώσιμων αποβλήτων συσκευασίας τα οποία παράγει κάθε μόνιμος κάτοικος ετησίως. Σημειώνεται ότι στις ποσότητες αυτές δεν περιλαμβάνονται υλικά τα οποία ανακυκλώνονται μέσα από άλλες γραμμές (π.χ. οργανικά απόβλητα μέσω των καφέ κάδων, βιομηχανικά απόβλητα συσκευασίας κ.ο.κ.).
Με βάση τα στοιχεία του ΕΟΑΝ στον δήμο Θεσσαλονίκης κάθε μόνιμος κάτοικος ανακυκλώνει 25,81 κιλά απόβλητα συσκευασίας το χρόνο και ακολουθεί ο δήμος Θέρμης με 20,69 κιλά ανά κάτοικο και ο δήμος Πυλαίας Χορτιάτη με 16,44.
ΠΙΝΑΚΑΣ: Ποσότητες δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας που ανακυκλώνονται ανά δήμο για το έτος 2016
ΔΗΜΟΣ ΑΡ. ΜΟΝΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΚΙΛΑ/ΕΤΟΣ ΚΙΛΑ/ΜΟΝΙΜΟ ΚΑΤΟΙΚΟ
Αμπελοκήπων Μενεμένης 52127 820 15,73
Βόλβης 23478 0 0
Δέλτα 45839 558 12,17
Θερμαϊκού 50264 561 11,15
Θέρμης 53201 1101 20,69
Θεσσαλονίκης 325182 8393 25,81
Καλαμαριάς 69849 1548 16,91
Κορδελιού Ευόσμου 101753 795 7,81
Λαγκαδά 41103 563 13,69
Νεάπολης Συκεών 84741 898 10,6
Παύλου Μελά 99245 96 0,96
Πυλαίας Χορτιάτη 70110 1153 16,44
Χαλκηδόνας 33673 349 10,37
Ωραιοκάστρου 38317 512 13,37
ΣΥΝΟΛΟ 1088885 17347 15,93
Πηγή: voria.gr
