Το βέτο Μακρόν και οι επιπτώσεις στα Δυτικά Βαλκάνια, του Ζαχαρία Στάμου
Πριν από μερικές μέρες, η Γαλλία με την υποστήριξη της Ολλανδίας και της Δανίας μπλόκαρε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το βέτο του Μακρόν σκόρπισε βαθιά απογοήτευση στα δύο βαλκανικά κράτη, ενώ δημιουργήθηκαν ερωτήματα σχετικά με τη στρατηγική διεύρυνσης της ΕΕ στην ευρύτερη περιοχή.
Τα (Δυτικά) Βαλκάνια θεωρούνται ιστορικά μια εύφλεκτη περιοχή η οποία είχε αποκληθεί «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης». Η προοπτική της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης θεωρείται ένα εργαλείο για την εξάλειψη των συγκρούσεων και των εντάσεων. Μπορεί τα τελευταία χρόνια τα Δυτικά Βαλκάνια να έχουν περιέλθει σε μία σχετική ηρεμία, ωστόσο πολλά κρίσιμα ζητήματα παραμένουν ανοικτά στη Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία, το Κόσοβο και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Ήδη η οργή και η απογοήτευση στη Βόρεια Μακεδονία έχουν δημιουργήσει τριγμούς. Η χώρα έχει εισέλθει σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, καθώς οι πρόωρες εκλογές έχουν οριστεί στις 12 Απριλίου 2020. Η πολιτική αποσταθεροποίηση είναι πιθανή, ενώ η υλοποίηση της συμφωνίας των Πρεσπών βρίσκεται στον αέρα. Η αντιπολίτευση την έχει χαρακτηρίσει προδοτική και ο Ζόραν Ζάεφ μέχρι στιγμής έχει κάνει διφορούμενες δηλώσεις.
Ωστόσο, το βέτο υπονόμευσε την αξιοπιστία της ευρωπαϊκής πολιτικής σε όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και έχει δημιουργηθεί σύγχυση στις σχέσεις τους με την ΕΕ. Η Ελλάδα μπορεί να παρακολουθεί τις εξελίξεις κυρίως στη γειτονική χώρα, ωστόσο το διακύβευμα φαίνεται να είναι μεγαλύτερο. Για παράδειγμα, η ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας είναι στενά συνδεδεμένη με την επίλυση των διαφορών με το Κόσοβο και την εξομάλυνση των σχέσεων της με την Αλβανία. Όμως, αν η ένταξη στην ΕΕ αρχίσει να φαίνεται αμφίβολη θα εκλείψει το κίνητρο συμβιβασμού των δύο πλευρών. Επίσης, το όραμα της «Μεγάλης Αλβανίας» και γενικά οι εθνικισμοί θα επιστρέψουν δυναμικά στην ευρύτερη περιοχή.
Η ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια θα προωθήσει στα Δυτικά Βαλκάνια το κράτος δικαίου, τους δημοκρατικούς θεσμούς και τη σταθερότητα, ενώ η χρηματοδότηση υποδομών θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Αν το όραμα αυτό απομακρυνθεί, η αβεβαιότητα θα ενταθεί και ο ρόλος της Ρωσίας και της Κίνας στην περιοχή θα αυξηθεί.
