Προϋποθέσεις και δικαιολογητικά χορήγησης του Επιδόματος Ανασφάλιστου Υπερήλικα

Προϋποθέσεις και δικαιολογητικά χορήγησης του Επιδόματος Ανασφάλιστου Υπερήλικα

Του Βασιλείου Τσορμπατζίδη

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα αναμονής για την εγκύκλιο που θα όριζε της προϋποθέσεις και τον τρόπο λήψης του επιδόματος για τους ανασφάλιστους υπερήλικες, με το Ν. 4387/2016 τέθηκαν οι προϋποθέσεις για να λάβει κάποιος ανασφάλιστος υπερήλικας το επίδομα των (μέγιστο) 360 Ευρώ μηνιαίως. Οι προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος είναι οι ακόλουθες:

– Έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.
– Δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν σύνταξη από το εξωτερικό ή οποιαδήποτε ασφαλιστική ή προνοιακή παροχή από την Ελλάδα, μεγαλύτερη από το πλήρες ποσό του μηνιαίου επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Σε περίπτωση που η κατά τα ανωτέρω σύνταξη ή παροχή που λαμβάνουν από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, είναι μικρότερη από το επίδομα, δικαιούνται το ποσό της διαφοράς που προκύπτει μετά την αφαίρεση του ποσού της σύνταξης ή παροχής που λαμβάνουν από το επίδομα. Αν το ποσό που προκύπτει είναι μικρότερο από είκοσι (20) ευρώ δεν καταβάλλεται το επίδομα. Σε περίπτωση μεταβολής του ποσού της σύνταξης ή της παροχής που λαμβάνουν από το εξωτερικό ή την Ελλάδα, αντίστοιχα, οι δικαιούχοι υποχρεούνται να το δηλώσουν αμέσως, προκειμένου να τροποποιηθεί αναλόγως το ποσό του επιδόματος. Για όσους λαμβάνουν σύνταξη ή άλλη παροχή από οποιοδήποτε φορέα του εξωτερικού, η νομισματική ισοτιμία λαμβάνεται υπόψη την 1η εργάσιμη ημέρα του έτους κατά τη χορήγηση, την επαναχορήγηση ή την τροποποίηση του ποσού της παροχής που λαμβάνουν από τον αρμόδιο για την καταβολή αυτής φορέα, λόγω αλλαγής του ποσού της σύνταξης που λαμβάνουν από τον φορέα του εξωτερικού.
– Διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα: 1) δεκαπέντε (15) συνεχόμενα έτη πριν από την υποβολή της αίτησης για τη λήψη του επιδόματος, 2) ή δεκαπέντε (15) έτη μεταξύ του 17ου και του 67ου έτους της ηλικίας τους, εκ των οποίων τα δέκα (10) συνεχόμενα πριν από την υποβολή της αίτησης και εξακολουθούν να διαμένουν στην Ελλάδα και μετά τη λήψη της παροχής. Το ποσό του επιδόματος καταβάλλεται πλήρες ή, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην περίπτωση β’ της παρ. 1 για όσους πληρούν αθροιστικά τα ανωτέρω κριτήρια και έχουν συμπληρώσει στη χώρα τουλάχιστον τριάντα πέντε (35) πλήρη έτη διαμονής και μειώνεται κατά 1/35 για κάθε ένα (1) έτος που υπολείπεται των τριάντα πέντε (35) ετών διαμονής στη χώρα.
– Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των τεσσάρων χιλιάδων τριακοσίων είκοσι (4.320) ευρώ ή, στη περίπτωση εγγάμων, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων εξακοσίων σαράντα (8.640) ευρώ.
– Εξαιρούνται της παροχής οι μοναχοί/ές, οι οποίοι διαμένουν σε Ιερές Μονές και συντηρούνται από αυτές και όσοι εκτίουν ποινή στερητικής της ελευθερίας.
– Εξαιρούνται επίσης οι ανασφάλιστοι υπερήλικες και αυτοί που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, εφόσον ο/η σύζυγος λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή μεγαλύτερη από την παροχή. Στο εισόδημα δεν υπολογίζονται: α. Οι οικονομικές ενισχύσεις που χορηγούνται σε άτομα με αναπηρίες λόγω της αναπηρίας τους. β. Το διατροφικό επίδομα που χορηγείται στους πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και στους μεταμοσχευμένους. γ. Το επίδομα ανεργίας. δ. Η διατροφή που καταβάλλεται σε ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο.

Περιουσιακά κριτήρια.

α. Ακίνητη περιουσία: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος, σύμφωνα με τα ανωτέρω το επίδομα, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των ενενήντα χιλιάδων (90.000) ευρώ.
β. Κινητή περιουσία: Το τεκμήριο αντικειμενικής δαπάνης της κινητής περιουσίας του αιτούντος (επιβατικά ΙΧ, ΜΧ αυτοκίνητα ή και δίκυκλα) δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της, το ποσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ. Οι προϋποθέσεις που ορίζει το άρθρο 93 του Ν. 4387/2016 πρέπει να πληρούνται αθροιστικά. Αν ο/η αιτών/ούσα δεν πληροί μια από τις προϋποθέσεις που τίθενται από τον ανωτέρω νόμο, αποκλείεται από τη λήψη ή τη συνέχιση της καταβολής της παροχής, παρέλκει δε η αναζήτηση των λοιπών δικαιολογητικών και ο έλεγχος των λοιπών προϋποθέσεων.

Δικαιολογητικά.

1. Αίτηση στο ειδικό έντυπο του ΟΓΑ «ΑΙΤΗΣΗ – ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ ΥΠΕΡΗΛΙΚΩΝ», η οποία συμπληρώνεται από τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ του τόπου κατοικίας, πρωτοκολλείται, εκτυπώνεται, υπογράφεται από τον/ην αιτούντα/ούσα και τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ και αποστέλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία του ΟΓΑ, μαζί με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
2. Ταυτότητα – οικογενειακή κατάσταση.
   1. Φωτοαντίγραφο Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας, Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς ή Διαβατηρίου του αιτούντα.
   2. Πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης (πρόσφατο). Οι αλλοδαποί, που δεν έχουν οικογενειακή μερίδα στην Ελλάδα, υποβάλλουν δημόσιο έγγραφο που να αποδεικνύει την οικογενειακή τους κατάσταση (πρόσφατο). Ληξιαρχική πράξη συμφώνου συμβίωσης στην αντίστοιχη περίπτωση.
   3. Διαζευκτήριο ή διαζύγιο σε περίπτωση πολιτικού γάμου, εφόσον ο αιτών είναι διαζευγμένος ή τη λύση του συμφώνου, στην αντίστοιχη περίπτωση.
3. Έλεγχος εισοδηματικού κριτηρίου και ακίνητης και κινητής περιουσίας.
   1. Φωτοαντίγραφου του εντύπου Ε1 δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και του αντίστοιχου εκκαθαριστικού σημειώματος της αρμόδιας φορολογικής αρχής, του φορολογικού έτους, που προηγείται εκείνου που υποβάλλεται η αίτηση χορήγησης του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων.
   2. Φωτοαντίγραφο του εντύπου «Δήλωση Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων – Πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου Ν. 4223/2013» (εκτύπωση εκκαθαριστικού τελευταίας εκκαθάρισης).
4. Ασφάλιση, συνταξιοδότηση, λήψη προνοιακών παροχών.
   1. Η ασφάλιση, η συνταξιοδότηση από φορέα (ελληνικό ή ξένο) κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή η λήψη προνοιακής παροχής από την Ελλάδα, αποδεικνύεται με βεβαίωση του αρμόδιου φορέα. Ειδικότερα απαιτείται η υποβολή των ακόλουθων δικαιολογητικών ανά κατηγορία. α) Για όσους είναι συνταξιούχοι. Βεβαίωση στην οποία πρέπει να αναφέρεται ο χρόνος έναρξης της συνταξιοδότησης και το μηνιαίο ποσό της σύνταξης που λαμβάνει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Οι συνταξιούχοι ελληνικών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), θα πρέπει να υποβάλλουν βεβαίωση για το αν λαμβάνουν ή δικαιούνται επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (Ε.Κ.Α.Σ.). Οι ίδιες ως άνω βεβαιώσεις θα προσκομίζονται και για τον/ην σύζυγο ή το άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης, σε περίπτωση εγγάμων ή σύναψης συμφώνου συμβίωσης όταν αυτός/ή είναι συνταξιούχος ασφαλιστικού φορέα ή του Δημοσίου, της Ελλάδας ή του εξωτερικού, καθώς και πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα του φορέα συνταξιοδότησης, από το οποίο να προκύπτει το ποσό της μηνιαίας σύνταξης που λαμβάνει ο/η σύζυγος ή το άλλο μέρος του συμφώνου συμβίωσης. Σε περίπτωση χηρείας, υποβάλλεται και βεβαίωση του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα, εφ’ όσον ο/η θανών/ούσα ήταν ασφαλισμένος/η ή συνταξιούχος, στην οποία αναφέρεται αν ο/η χήρος/α δικαιούται σύνταξη θανάτου. β) Για όσους είναι ασφαλισμένοι. Όσοι έχουν χρόνο ασφάλισης σε χώρα του εξωτερικού, απαιτείται η υποβολή πρόσφατης βεβαίωσης, του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα της αλλοδαπής, από την οποία να προκύπτει ο χρόνος ασφάλισής τους, καθώς και αν δικαιούνται ή λαμβάνουν σύνταξη από τη χώρα αυτή. Οι βεβαιώσεις που εκδίδονται από αλλοδαπούς φορείς, πρέπει να είναι αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες. γ)Για όσους λαμβάνουν προνοιακά επιδόματα. Πρόσφατη βεβαίωση από την αρμόδια υπηρεσία χορήγησης παροχών πρόνοιας, του οικείου Δήμου ή άλλου αρμόδιου φορέα, από την οποία να προκύπτει αν ο/η αιτών/ούσα λαμβάνει οποιοδήποτε επίδομα και σε καταφατική περίπτωση, το είδος των επιδομάτων, το μηνιαίο ποσό και η χρονική διάρκεια χορήγησης. Σε περίπτωση εγγάμων ή σύναψης συμφώνου συμβίωσης, τη βεβαίωση αυτή θα προσκομίζουν και οι δύο σύζυγοι ή και τα δύο μέρη του συμφώνου συμβίωσης. Όσοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης προσκομίζουν τα ίδια δικαιολογητικά με τους εγγάμους.
5.  Απόδειξη χρόνου διαμονής στην Ελλάδα. Για τον έλεγχο της μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα υποβάλλονται, αναλόγως, ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα δικαιολογητικά, που αποδεικνύουν τη νόμιμη και μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα:
   1. Βεβαίωση της αρμόδιας δημοτικής αρχής, για τη μόνιμη κατοικία, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 279 του Ν. 3463/2006, το άρθρο 4 παρ. 5 του Ν. 2647/1998, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 13 παρ. 3 του Ν. 3242/2004, όπως ισχύουν σήμερα.
   2. Αντίγραφα των εντύπων Ε1 δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή θεωρημένα εκκαθαριστικά σημειώματα ή των εντύπων Ε9.
   3. Φωτοαντίγραφα όλων των σελίδων του/των διαβατηρίου/ων, της Ελλάδας ή της αλλοδαπής, εφόσον πρόκειται για πολίτες και άλλων χωρών.
   4. Πιστοποιητικό μετοικεσίας.
   5. Βεβαίωση ελληνικού ασφαλιστικού φορέα από την οποία να προκύπτει αναλυτικά ο χρόνος ασφάλισή του.
   6. Αντίγραφο βιβλιαρίου υγείας.
   7. Μισθωτήριο συμβόλαιο, με μισθωτή τον/ην αιτούντα/ούσα ή το/τη σύζυγο του, κατατεθειμένο στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ή σε περίπτωση που φιλοξενείται από συγγενείς α’ ή β’ βαθμού, αντίγραφο αρχικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φιλοξενούντος, που να το αποδεικνύει. Σε περίπτωση που ο/η αιτών/ούσα φιλοξενείται από συγγενείς α’ ή β’ βαθμού, δεν θα λαμβάνεται υπόψη τροποποιητική φορολογική δήλωση του ατόμου που τον/την φιλοξενεί, για την απόδειξη της μόνιμης και νόμιμης παραμονής των αιτούντων στην Ελλάδα, αν η φιλοξενία δεν έχει δηλωθεί στην αρχική φορολογική δήλωσή του/ης.
   8. Βεβαίωση από την αρμόδια περιφερειακή διεύθυνση του ΟΑΕΔ, από την οποία να προκύπτει η ημερομηνία κατάθεσης δικαιολογητικών για την καταβολή του εφ’ άπαξ επιδόματος ομογενών ή επιδόματος ανεργίας.
   9. Βεβαίωση από την αρμόδια υπηρεσία καταβολής παροχών πρόνοιας, του οικείου Δήμου, από την οποία να προκύπτει το χρονικό διάστημα επιδότησης κατά το οποίο ο αιτών τυχόν ελάμβανε ή λαμβάνει επίδομα στεγαστικής συνδρομής.
   10. Λογαριασμοί ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ύδρευσης κλπ).
   11. Οποιοδήποτε άλλο έγγραφο στοιχείο από το οποίο προκύπτει η μόνιμη και νόμιμη διαμονή και εγκατάσταση στην Ελλάδα.
6. Υπεύθυνη δήλωση.
   1. Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/1986, στην οποία να δηλώνει ότι, σε περίπτωση μεταβολής του ποσού της σύνταξης ή του επιδόματος που λαμβάνει, ή που θα χορηγηθεί, από άλλο ασφαλιστικό φορέα ή το Δημόσιο, της Ελλάδας ή του εξωτερικού, στον/ην ίδιο/α ή/και στο/η σύζυγο ή το άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης, θα το δηλώσει άμεσα στον ΟΓΑ. Στην περίπτωση αυτή, οι βεβαιώσεις των αρμόδιων φορέων, που θα αναφέρουν τη μεταβολή ή τη χορήγηση άλλης παροχής, αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες, θα κατατίθενται στην αρμόδια υπηρεσία του ΟΓΑ ή τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ. Επίσης να δηλώνει ότι, για οποιαδήποτε μεταβολή στην προσωπική και οικογενειακή του/ης κατάσταση ή απουσία του/ης στο εξωτερικό θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα την αρμόδια υπηρεσία του ΟΓΑ ή τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ. (τυποποιημένη υπεύθυνη δήλωση επισυνάπτεται μετά τα παραρτήματα).
7. Καταθετικός λογαριασμός. Φωτοαντίγραφο πρώτης σελίδας του βιβλιαρίου καταθετικού λογαριασμού Τράπεζας ή ΕΛ.ΤΑ., με δικαιούχο ή συνδικαιούχο τον/ην αιτούντα/ούσα, από την οποία να προκύπτει ευκρινώς ο αριθμός «ΙΒΑΝ».
8. Οποιοδήποτε άλλο έγγραφο ή δικαιολογητικό κρίνουν τα αρμόδια όργανα του ΟΓΑ ότι απαιτείται για την απόδειξη της συνδρομής των προϋποθέσεων για τη χορήγηση της παροχής. Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Ν. 4387/2016, με τους εγγάμους εξομοιώνονται πλήρως οι αντισυμβαλλόμενοι στο σύμφωνο συμβίωσης του Ν. 4356/2015 (Α’ 181) ως προς κάθε κοινωνικοασφαλιστικό δικαίωμα, παροχή, υποχρέωση ή περιορισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου ή της εν γένει κοινωνικοασφαλιστικής και προνοιακής νομοθεσίας. Συνεπώς όπου αναφέρεται ο/η σύζυγος, εννοεί και το άλλο μέρος/τον αντισυμβαλλόμενο σε περίπτωση που ο/η αιτών/ούσα έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και προσκομίζει τα ίδια δικαιολογητικά με τους εγγάμους. Τα δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται, πρέπει να έχουν εκδοθεί εντός εξαμήνου πριν την υποβολή της αίτησης-δήλωσης. Οι βεβαιώσεις που εκδίδονται από αλλοδαπούς φορείς, πρέπει να είναι αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες. Ειδικότερα για τους ομογενείς από την Αλβανία η βεβαίωση του Αλβανικού φορέα πρέπει να είναι θεωρημένη από τον ασφαλιστικό φορέα της Αλβανίας και το προξενείο της Ελλάδας στην χώρα αυτή. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, που ο/η αιτών/ούσα διέμενε σε χώρες (π.χ. Γεωργία, Κιργιζία κλπ) και περιοχές (π.χ. Οσετία, Απχαζία κλπ) της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, από τις οποίες, η έκδοση βεβαιώσεων ασφαλιστικών φορέων του εξωτερικού για την ασφάλιση ή τη συνταξιοδότηση, είναι ιδιαίτερα δυσχερής, λόγω έκτακτων γεγονότων ή ιδιαίτερων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών, τότε είναι δυνατόν να γίνεται δεκτή υπεύθυνη δήλωση σχετικά με την ασφάλιση ή τη συνταξιοδότηση από το εξωτερικό των αιτούντων και των συζύγων τους. Ο νόμος ορίζει (παρ. 10) ότι εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις του άρθρου 69 του Ν. 4144/2013, σύμφωνα με τις οποίες, εφόσον η λύση του γάμου δεν έχει καταστεί οριστική (δεν έχει εκδοθεί διαζύγιο ή λύση του συμφώνου συμβίωσης), ο/η αιτών/ούσα κρίνεται με τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τους εγγάμους. Στην περίπτωση αυτή αν ο/η αιτών/ούσα δηλώσει ότι βρίσκεται σε διάσταση, απαιτούνται υποχρεωτικά, η αντίστοιχη φορολογική δήλωση (Ε1), το εκκαθαριστικό σημείωμα και το έντυπο «Δήλωση Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων – Πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου Ν. 4223/2013» (εκτύπωση εκκαθαριστικού τελευταίας εκκαθάρισης), του/ης εν διαστάσει συζύγου. Σε περίπτωση που ο/η εν διαστάσει σύζυγος λαμβάνει σύνταξη, απαιτείται πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα συντάξεων ή βεβαίωση του φορέα συνταξιοδότησης (ελληνικού ή αλλοδαπού), από την οποία να προκύπτει το μηνιαίο ποσό σύνταξης που λαμβάνει ο/η εν διαστάσει σύζυγος και η ημερομηνία έναρξής της.

Το δικαίωμα υποβολής της αίτησης αρχίζει το μήνα συμπλήρωσης του 67ου έτους τηςηλικίας του αιτούντα ή και αργότερα. Η ημερομηνία έναρξης καταβολής του επιδόματος είναι η 1η του επόμενου μήνα, από την υποβολή της αίτησης. Οι αιτήσεις θα κατατίθενται στα αρμόδια τμήματα του ΟΓΑ και για την μικρότερη δυνατή ταλαιπωρία και αναμονή του ασφαλισμένου, συστήνεται ο προσεκτικός και πλήρης έλεγχος των απαιτούμενων δικαιολογητικών, ώστε πριν την κατάθεση τους να αποτραπεί οποιοδήποτε λάθος ή έλλειψη που θα στοιχίσει πολύτιμο χρόνο αναμονής κατά τη διοικητική διαδικασία.

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ Β. ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΙΔΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ
Τσορμπατζίδης Βασίλειος
Δικηγόρος Θεσσαλονίκης (ΑΜΔΣΘ 11039)
Αριστοτέλους 11, ΤΚ 54624
Τηλ: 2310-225726
Κιν: 6976322663
e-mail: [email protected]