Βιβλίο: Σύντροφος παντός καιρού, Γράφει ο Γρηγόρης Αγγελίδης
Το καλοκαίρι βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Στις παραλίες, τόσο εντός της εβδομάδας, όσο κυρίως κατά τη διάρκεια του Σαββάτου και της Κυριακής, όλο και περισσότεροι λουόμενοι εμφανίζονται με βιβλία στα χέρια. Αναμφίβολα το βιβλίο κατέχει κυρίαρχη θέση πλέον στις καλοκαιρινές εξορμήσεις. Ωστόσο αποτελεί κάτι πολύ περισσότερο από έναν τρόπο για να περνά κανείς την ώρα του.
Στην ψηφιακή εποχή, όπου το διαδίκτυο έχει κυριολεκτικά κατακτήσει τις ζωές όλων, το μέλλον του βιβλίου φάνταζε δυσοίωνο. Παρόλα αυτά συνεχίζει να έχει τη δική του ξεχωριστή θέση. Ίσως να είναι η νοσταλγία μιας παλαιότερης εποχής, το αίσθημα που προκαλεί όταν κάποιος το ξεφυλλίζει ή η δυνατότητα να υπογραμμίζει τα κυριότερα και να σημειώνει τις παρατηρήσεις του, ακόμα και η εύκολη μεταφορά τους, κάτι που δεν είναι πάντα δυνατό στα ψηφιακά μέσα ανάγνωσης, επιτρέπουν στα βιβλία να επιβιώνουν και να προσαρμόζονται. Πέρα όμως από τους πρακτικούς λόγους, άλλοι παράγοντες κάνουν τα βιβλία ακαταμάχητα.
Στις σελίδες του κάθε βιβλίου ανοίγεται ένας καινούργιος κόσμος. Πόλεις , χώρες και άνθρωποι που δεν γνώριζε κανείς ότι υπάρχουν ή ότι θα υπάρξουν ποτές. Ιστορίες πιθανές ή απίθανες, οι οποίες βρίσκουν πάντα τον τρόπο να αγγίξουν τον αναγνώστη και να εξάψουν τη φαντασία του. Πράγματι ο τρόπος με τον οποίο το βιβλίο μεταχειρίζεται τον ανθρώπινο νου είναι μοναδικός. Ελλείψει εικόνων και με τη βοήθεια της ανάγνωσης ο κάθε αναγνώστης γίνεται ένα με το κείμενο και πλάθει μία ιστορία ή έναν κόσμο πολύ διαφορετικό πολλές φορές από αυτόν του συγγραφέα. Καταφέρνει να ονειρεύεται με τα μάτια ανοιχτά. Υπάρχουν μάλιστα φορές που το κείμενο συνεπαίρνει τόσο αυτόν που διαβάζει, ώστε να μην αντιλαμβάνεται αυτά που συμβαίνουν γύρω του. Για το λόγο αυτό άλλωστε το βιβλίο αποτελεί πολύ καλή παρέα. Πρόθυμα μεταφέρει τον αναγνώστη εκεί που επιθυμεί να πάει, προσφέροντάς του ένα ανεπανάληπτο ταξίδι. Δεν είναι λίγοι άλλωστε «ερωτευμένοι» με τα βιβλία, συλλέγοντας και διαβάζοντάς τα ανελλιπώς.
Η σημαντικότερη λειτουργία του βιβλίου, ωστόσο, είναι η αφύπνιση της συνείδησης. Κάθε έργο πραγματεύεται ένα ξεχωριστό ζήτημα από μία διαφορετική οπτική γωνία. Με τον τρόπο αυτό δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να προβληματιστεί πάνω σε επίκαιρα ζητήματα ή ακόμα και σε ζητήματα που μέχρι τότε δεν είχαν περάσει από το μυαλό του. Μέσω της ανάγνωσης μπαίνει στη διαδικασία αναζήτησης όρων, περιοχών, ιστορικών και άλλων γεγονότων, με σκοπό να κατανοήσει σε βάθος το κείμενο. Με λίγα λόγια διδάσκεται από το βιβλίο. Μια διδασκαλία πολύ διαφορετική από αυτή που όλοι μας έχουμε συνηθίσει στα μαθητικά μας χρόνια. Χωρίς πίεση ή εξαναγκασμό, οδηγεί τον αναγνώστη στο άνοιγμα ενός διαλόγου. Στην ουσία ο συγγραφέας συνομιλεί με τον αναγνώστη(έστω και νοητά). Ανταλλάσσονται απόψεις και εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα. Πολλές φορές αυτός ο νοητός διάλογος μετατρέπεται σε ένανεσωτερικό διάλογο για το πρόσωπο που διαβάζει. Η ισχύουσα για αυτόν κοσμοθεωρία συγκρούεται με την νέα που γνωρίζει μέσα από το βιβλίο. Εισέρχεται σε ένα στάδιο δημιουργικής αμφισβήτησης, όσων θεωρούσε ορθά και δεδομένα. Πρόκειται για μία εσωτερική πάληανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο, στο σωστό και το λάθος, στο διαχρονικό και το ξεπερασμένο. Οι σκέψεις και αντιλήψεις που εκφράζονται στα κείμενα όσο παλιά και αν είναι, έχουν πάντα χαρακτήρα έγκυρο και σύγχρονο. Βέβαια για να ανακαλύψει κάποιος τους κρυμμένους θησαυρούς ενός βιβλίου απαιτείται προσοχή και αφοσίωση.
Το βιβλίο είναι συνοδοιπόρος για τον άνθρωπο επί πολλούς αιώνες. Τον έχει προστατεύσει και έχει προστατευτεί από τον ίδιο. Δεν γνωρίζει χειμώνα ή καλοκαίρι, δεν επηρεάζεται από τη σύνδεση στο διαδίκτυο ή τη μπαταρία στο κινητό ή τάμπλετ. Ανοίγει την αγκαλιά του και ζητά τον απαραίτητο χρόνο και σοβαρότητα για να ξεδιπλώσει τα μυστικά του. Το κάθε ένα χρειάζεται φροντίδα και σύνεση, ώστε να επιτελέσει το έργο του και να μη παρεξηγήσει, ούτε να παρερμηνευθεί. Αν και το διάβασμα έχει αφήσει βαριά τα σημάδια της καταπίεσης από τα σχολικά χρόνια, ας δώσουμε στο βιβλίο μια ευκαιρία και δε θα απογοητευτούμε.
Γρηγόρης Αγγελίδης
