Έστω και με καθυστέρηση 8 μηνών κλείνει επιτέλους η πολυπόθητη αξιολόγηση του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής μετά τη συμφωνία της συνόδου κορυφής της 13ης Ιουλίου οπού κρίθηκε το μέλλον της χώρας στη ζώνη του Ευρώ. Μετά από ένα τεταμένο διάστημα με απεργιακές κινητοποιήσεις πανελλήνιας εμβέλειας που η χώρα είχε να δει από εποχής διακυβέρνησης Κ. Μητσοτάκη,με τους αγρότες στα μπλόκα πάνω από 2 μήνες και με τη συμβολική κάθοδο αγροτικών μηχανημάτων στη πλατεία Συντάγματος τελικά η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και με την οριακή υπερψήφιση των 2 πολυνομοσχεδίων από 153 βουλευτές έκλεισε ουσιαστικά την πρώτη αξιολόγηση. Εκκρεμούν βέβαια κάποιες τεχνικές λεπτομέρειες όπως η πώληση του ΑΔΜΗΕ, η αναδρομική επιστροφή του ΕΚΑΣ Α΄ εξαμήνου 2016 και φυσικά η πώληση των κόκκινων δανείων με εγγύηση Ελληνικού δημοσίου.
Τα μέτρα ψηφίστηκαν η δόση των 10,3 δις Ευρώ αναμένεται να εκταμιευθεί σε 2 υποδόσεις αρχικά σε 7,5 δις μέχρι το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου και το υπόλοιπο ποσό των 2,8 δις σε αρκετές υποδόσεις μέχρι το φθινόπωρο, οπού εντωμεταξύ θα είμαστε σε αυστηρό έλεγχο από τους δανειστές για την τήρηση και εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Οπότε με λίγα λόγια η κυβέρνηση δεν έχει καιρό για θριαμβολογίες με το πρώτο τρίμηνο του 16 να κλείνει με ύφεση 1,4% (ΕΛΣΤΑΤ Μάιος 2016) και την ανεργία στο 24,2% (ΕΛΣΤΑΤ Φεβρουάριος 2016) . Αντιθέτως πρέπει να τρέξει άμεσα τις ιδιωτικοποιήσεις που έχουν έντονο συμβολικό χαρακτήρα δείχνοντας σε ξένους και εγχώριους επενδυτές πάνω σε ποιον οικονομικό οδικό άξονα θα κινηθεί η κυβέρνηση την επόμενη τριετία.
Η συμφωνία αυτή εκτός της ταμειακής ρευστότητας που έδωσε στην Ελληνική κυβέρνηση για να καλύψει τις χρηματοδοτικές τις ανάγκες μέχρι το τέλος του έτους για την αποπληρωμή τόκων και διμερών δανείων , ένα ποσό της τάξεως των 3,5 δις θα δοθεί για την αποπληρωμή των προμηθευτών του Ελληνικού δημοσίου την ώρα που οι συνολικές οφειλές αγγίζουν τα 5,575 δις. Φυσικά και δεν λύνεται το πρόβλημα αλλά είναι μια δυνατή ένεση ρευστότητας για την στραγγισμένη Ελληνική οικονομία.
Ακόμη μία σημαντική παράμετρος της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης είναι η αποκατάσταση του <<waiver>> από την Ε.Κ.Τ. για τα Ελληνικά κρατικά ομόλογα, οπού είχε σταματήσει τον Φεβρουάριο του 2015 μετά τις τότε αναταράξεις και αντικαταστάθηκε από τον ακριβότερο μηχανισμό έκτακτης χρηματοδότησης τον περίφημο ELA. Η αλλαγή αυτή φυσικά δεν θα έχει κάποιο άμεσο αποτέλεσμα στο πορτοφόλι του Έλληνα πολίτη αλλά θα τονώσει τα κέρδη των Ελληνικών τραπεζών κατά 500εκ. Ευρώ το έτος και με αυτό τον τρόπο θα καταστούν πιο βιώσιμες και θα καταφέρουν να αυξήσουν κατά κάποιο τρόπο τα ήδη ανεπαρκή αποθεματικά τους (*πίνακας 1) καθώς οι καταθέσεις έχουν μειωθεί δραματικά στα μόλις 148 δις ευρω τα τελευταία 5 χρόνια. Τέλος η Ελλάδα θα μπορέσει να λάβει μέρος στη ποσοτική χαλάρωση (Quantitative easing) που ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi έχει υποσχεθεί σε περίπτωση ταχείας ολοκλήρωσης της αξιολόγησης, την ώρα που άλλα κράτη της Ευρωζώνης απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της με ένα συνολικό ποσό άνω του ενός τρις Ευρώ από το Μάρτιο του 2015 οπού ξεκίνησε το αντίστοιχο πρόγραμμα.
Φυσικά το σημαντικότερο σημείο της συμφωνίας είναι η ελάφρυνση του χρέους την οποία περιμένουμε από τους εταίρους από τη συμφωνία του Νοεμβρίου 2012 οπού με τον πρώτο πλεονασματικό προϋπολογισμό θα άνοιγε και τυπικά η συζήτηση ελάφρυνσης του. Η συνέχεια γνωστή με τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και την περιβόητη διαπραγμάτευση όλα πήγαν χρονικά πίσω. Πλέον όμως έχουμε έναν οδικό χάρτη για την επίλυση του χρέους . Αυτός θα κινηθεί σε 3 άξονες βραχυπρόθεσμα, δηλαδή μέχρι το τέλος του προγράμματος το 2018. Μεσοπρόθεσμα με αντίστοιχα μέτρα που θα εφαρμοσθούν με το πέρας του προγράμματος και μακροπρόθεσμα οπού θα υπάρχει ένας μηχανισμός λήψης μέτρων (κόφτης χρέους) όπως ανασχεδιασμός του τρόπου πληρωμής του χρέους, μετάθεση πληρωμών των δόσεων και διαφοροποίηση των επιτοκίων. Η εξυπηρέτηση του χρέους θα βασίζεται σε ένα ανώτατο πλαφόν 15% του Ελληνικού ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα δηλαδή μέχρι το 2018 και το ποσοστό αυτό θα γίνει 20% από το 2018 και μετά.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως Ε.Ε. και ΔΝΤ βρήκαν μια μέση λύση για το θέμα του χρέους ρυθμίζοντας κυρίως βραχυπρόθεσμα την εξυπηρέτηση του και μεταθέτοντας τη λύση μετά το 2017 οπότε και είναι οι Γερμανικές εκλογές .Σίγουρα η Ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να τρέξει πολλές απαιτήσεις των δανειστών αποκτώντας την εμπιστοσύνη αγορών και επενδυτών . Επιπρόσθετα χρειάζεται ένα δίκαιο φορολογικό και επενδυτικό πλαίσιο απλουστεύοντας τις διαδικασίες έναρξής και λειτουργίας επιχειρήσεων, καθώς επίσης και στέλνοντας ένα μήνυμα πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας ότι τουλάχιστον την επόμενη τριετία η Ελληνική οικονομία θα καταστεί ξανά ασφαλής. Τέλος η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων θα πρέπει να γίνει άμεσα και σίγουρα θα έχει αντίκτυπο στην μαζική επαναφορά των καταθέσεων έτσι ώστε να υπάρξει η ανάλογη ρευστότητα των τραπεζών και με τη σειρά τους να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν την αγορά που έχει κυριολεκτικά στεγνώσει τα τελευταία χρόνια.
